Tindakan segera diperlukan di Indonesia, pastikan ruang digital selamat untuk kanak-kanak

Kandungan yang merangkumi keganasan fizikal dan lisan, unsur seksual, maklumat yang mengelirukan dan ucapan kebencian adalah berbahaya dan boleh diakses oleh kanak-kanak di bawah umur.

Data daripada Pusat Kebangsaan untuk Kanak-kanak Hilang dan Dieksploitasi (NCMEC) menunjukkan Indonesia mencatatkan 5,566,015 kes pornografi kanak-kanak sejak empat tahun lepas, menjadikannya keempat di peringkat global dan kedua di kalangan negara ASEAN, lapor agensi berita ANTARA. Data itu mencerminkan keadaan serius kemasukan kandungan yang boleh membahayakan perkembangan psikologi kanak-kanak.

Selain itu, hasil kajian yang diterbitkan dalam Journal of the American Medical Association (JAMA) menunjukkan, remaja yang menghabiskan lebih daripada tiga jam sehari di media sosial menghadapi risiko masalah kesihatan mental lebih tinggi.

Penyebaran luas kandungan negatif di media sosial juga tidak terpisah daripada peranan algoritma yang sering memihak kepada kandungan sensasi untuk mendorong penglibatan pengguna.

Kanak-kanak dalam peringkat perkembangan kognitif mereka sangat terdedah kepada jenis kandungan ini, yang boleh memberi kesan negatif kepada tingkah laku, emosi dan kesejahteraan mental mereka.

Media sosial juga memberi peluang kepada penjenayah, seperti pemangsa kanak-kanak untuk menyamar sebagai pengguna biasa dan membina komunikasi yang boleh membawa kepada eksploitasi.

Data daripada Direktorat Jenayah Siber Unit Siasatan Jenayah Polis Nasional (Polri) merekodkan penahanan 58 suspek berkaitan 47 kes pornografi kanak-kanak antara Mei dan November 2024, menunjukkan eksploitasi dalam talian adalah meluas.

Dalam konteks global, beberapa negara mengambil langkah untuk melindungi kanak-kanak dalam ruang digital. Di Perancis, sebagai contoh, kanak-kanak di bawah 15 tahun dikehendaki mendapatkan kebenaran ibu bapa untuk membuat akaun media sosial.

Australia juga baru-baru ini melarang kanak-kanak di bawah 16 tahun daripada mengakses platform media sosial.

Tindakan ini mencerminkan peningkatan kesedaran antarabangsa tentang keperluan untuk melindungi kanak-kanak daripada kesan buruk media sosial, terutamanya berkaitan dengan kesihatan mental dan keselamatan mereka secara menyeluruh.

Di Indonesia, kerajaan menangani isu ini dengan segera.

Presiden Prabowo Subianto mengarahkan Kementerian Komunikasi dan Hal Ehwal Digital untuk segera merumuskan peraturan yang memberi tumpuan kepada melindungi kanak-kanak dalam ruang digital, terutamanya di media sosial.

Kementerian dikehendaki membuat peraturan yang memberi tumpuan kepada mengehadkan akses kanak-kanak ke media sosial dalam masa dua bulan.

Kementerian membentuk pasukan kerja khas yang terdiri daripada wakil kementerian berkaitan, ahli akademik, tokoh pendidikan kanak-kanak dan pelbagai institusi perlindungan kanak-kanak.

Pasukan itu ditubuhkan sebagai tindak balas kepada keperluan mendesak untuk menangani kandungan negatif di media sosial dan untuk membangunkan mekanisme pemantauan yang lebih berkesan.

Tiga matlamat utama pasukan itu termasuk mengukuhkan peraturan dan mekanisme pengawasan platform digital yang boleh diakses oleh kanak-kanak.

Tambahan pula, fokus kedua adalah meningkatkan literasi digital kanak-kanak dan ibu bapa untuk meningkatkan kesedaran tentang risiko dan manfaat media sosial.

Fokus ketiga adalah melaksanakan sekatan yang ketat terhadap pelaku dan pengedar kandungan berbahaya untuk memupuk ekosistem digital yang lebih selamat.

Kementerian Komunikasi dan Hal Ehwal Digital juga melancarkan Sistem Pematuhan Kandungan Sederhana (SAMAN), yang akan beroperasi pada Februari.

Sistem ini bertujuan untuk memastikan platform digital memantau kandungan secara bertanggungjawab, dengan sekatan ketat dikenakan jika mereka gagal menghapuskan kandungan pornografi kanak-kanak dalam masa empat jam selepas amaran.

Had akses kanak-kanak ke media sosial mungkin berdasarkan Undang-Undang Maklumat Elektronik dan Transaksi serta Undang-Undang Perlindungan Data Peribadi sebagai peraturan terbitannya.

Kerajaan sedang mempertimbang pelbagai pilihan peraturan, termasuk mewujudkan peraturan kerajaan atau peraturan menteri dan terbuka untuk mengukuhkan langkah-langkah ini melalui pindaan undang-undang jika perlu.

Menteri Komunikasi dan Hal Ehwal Digital Meutya Hafid menegaskan peraturan yang sedang dirangka bertujuan untuk menyekat penciptaan akaun media sosial kanak-kanak dan bukannya akses internet mereka secara keseluruhan.

Peraturan ini tidak akan melarang kanak-kanak daripada mengakses media sosial secara keseluruhan. Mereka masih boleh mengakses platform ini di bawah pengawasan ibu bapa dan menggunakan akaun ibu bapa mereka.

Pendekatan ini bertujuan untuk mencari keseimbangan antara perlindungan kanak-kanak dan menghormati prinsip demokrasi dan kebebasan bersuara.

Dasar ini tidak bertujuan untuk menyekat akses kanak-kanak kepada maklumat positif yang tersedia di dunia digital. Malah, dengan mengehadkan akses media sosial, kanak-kanak akan beralih ke laman sesawang pendidikan dan kandungan kreatif yang boleh menyokong perkembangan mereka.

Kanak-kanak juga boleh mengelakkan ketagihan media sosial dan dengan akses terhad ke platform digital, mereka akan mempunyai lebih banyak masa untuk memberi tumpuan kepada aktiviti fizikal, interaksi sosial langsung dan aktiviti kreatif di dunia nyata.

Tambahan pula, dasar ini menggalakkan penglibatan ibu bapa dalam membimbing kanak-kanak. Mereka akan berperanan sebagai penyelia untuk membantu kanak-kanak melayari dunia digital dengan lebih selamat dan produktif.

Pelaksanaan usaha ini secara konsisten dengan penyertaan aktif pelbagai pihak boleh membawa kepada ekosistem media sosial yang lebih selamat dan menyokong perkembangan kanak-kanak.

--BERNAMA-ANTARA