Mengenang Ungku Aziz: Perjuangan, Melayu dan Islam sejati

Malah pemahaman dan perjalanan hidupnya lebih Islam daripada sesetengah mereka yang sekadar mewarisi agama itu, juga sekadar yang tercatat dalam dokumen pengenalan diri.

Itu antara pemerhatian yang penulis perolehi daripada perbualan, cakap-cakap, perbincangan, mengenai cendekiawan ulung tanah air, Profesor Diraja Ungku Abdul Aziz Ungku Abdul Hamid, 98, yang pulang ke Rahmatullah akibat sakit tua, 4.30 petang, Rabu (16 Disember 2020).

Lebih Melayu daripada sesetengah orang Melayu, ertinya beliau bukan sekadar berusaha memajukan diri sendiri, tetapi begitu prihatin dalam membela nasib bangsa Melayu.

Antara pembuktiannya adalah ketika lahirnya Angkatan Koperasi Kebangsaan Malaysia Berhad atau ANGKASA (1971), datang daripada cetusan pemikiran beliau tentang pentingnya Melayu dan Bumiputera sama-sama melibatkan diri dalam bidang ekonomi.

Lebih Islam daripada sesetengah orang Islam, ertinya beliau bukan sekadar melakukan amal ibadat untuk diri sendiri dan keluarga terdekat, tetapi begitu prihatin memastikan orang Islam mempunyai sandaran untuk merealisasi Rukun Islam kelima.

Visinya ketika itu, adalah supaya orang Islam mempunyai saluran yang selamat untuk menyimpan wang, dan seterusnya menunaikan ibadat haji.

Maka, tertubuhnya Tabung Haji (1969) tempat khusus untuk orang Islam menyimpan wang tanpa resah memikirkan soal riba dan soal keberkatan, sekali gus mampu menunaikan Haji.

Jika ingin dibicarakan soal jasa dan sumbangan Allahyarham kepada pembangunan sosio negara, barangkali berkajang-kajang kertas pun tidak cukup.

Namun bagi Alumni Universiti Malaya, Dr Dzulkhaini Hussein, juga merupakan pakar pergigian terkenal, dan pengasas Bumi Dental Suppliers Sdn Bhd, jasa Ungku Abdul Aziz yang paling dekat di hati beliau adalah mencari dan mencungkil potensi anak-anak Melayu yang kurang berkemampuan.

“Apabila saya bersama beliau di Universiti Malaya, saya kagum dengan satu sistem yang beliau asaskan untuk membawa budak-budak Melayu yang tak patut masuk universiti, patut dimasukkan, dengan mengadakan sistem seakan-akan Tingkatan Enam di Universiti Malaya. Maka lahirlah Pusat Asasi Sains UM (1977).

“Maka saya dan dua tiga orang lagi seperti Mohd Said Kadis umpamanya, Zainom (rakan-rakan seangkatan era 70-an)…kami diarahkan keluar merantau ke negeri Perak, Kelantan, dan Terengganu untuk mencari budak-budak Melayu. Tapi kami perhatikan budak Melayu di luar bandar banyak yang pandai tapi tidak diberi peluang.

“Akhirnya ada peluang untuk mereka hasil pandangan jauh Ungku Abdul Aziz,” katanya ketika ditemui di Tanah Perkuburan Islam Bukit Kiara, semalam, tempat jenazah cendekiawan itu disemadikan.

Penulis merupakan media yang paling awal berada di tanah perkuburan tersebut, tetapi Dr Dzulkhaini dilihat lebih awal tiba untuk memerhatikan kerja-kerja penggalian tanah kubur, membuatkan keberadaannya di situ suatu subjek penting bagi penulis dekati dan bertanya.

“Saya datang malam ini untuk menghormati seorang Pahlawan Melayu yang saya hormati. Walaupun hari hujan, lebat, saya kena datang juga,” ujarnya ringkas.

Ketika jenazah selesai dikebumikan, dan sedang ditalkinkan, pandangan penulis tertumpu kepada satu lagi sosok tubuh yang terpaksa duduk di atas kerusi, kerana faktor keuzuran.

Pantas penulis mendekati memohon kebenaran beliau untuk ditemu ramah, memohon dikongsikan secebis kisah mengenai Ungku Abdul Aziz.

Kerana mengenali peribadi Ungku Abdul Aziz, mana-mana manusia yang pernah berkenalan dengan beliau, pasti ada kisah penuh inspirasi untuk dikongsikan.

“Dua perkara yang sinonim dengan Ungku Abdul Aziz – membela masyarakat Melayu, memperjuangkan Bahasa Melayu,” lelaki itu, Dr Syed Husin Ali membuka bicara, sejurus selesai pengebumian Ungku Abdul Aziz.

Dr Syed Husin, bekas Timbalan Presiden Parti Keadilan Rakyat, yang kini menjadi Pengerusi Lembaga Penasihat Yayasan Usman Awang berkata, pemergian Allahyarham memang merupakan satu kehilangan yang amat besar kepada negara.

“Beliau antara orang pertama memperjuangkan penggunaan Bahasa Melayu di Universiti Malaya. Beliau juga dari segi bahasa misalnya, menguruskan Kongres Bahasa di Singapura dan Johor Bahru dan selepas itu menjadi Pengarah pertama Dewan Bahasa Dan Pustaka (1956-1957).

“Ertinya beliau waktu itu sudah memperjuangkan soal Bahasa Melayu lebih awal daripada kebanyakan orang yang lain. Dan satu lagi beliau sebenarnya bukan sahaja berminat pada soal kemiskinan dan mengkaji mengenainya, tetapi dia juga memperjuangkan nasib orang yang miskin,” katanya lagi.

Syed Husin berkata, biarpun Ungku Abdul Aziz juga mementingkan soal politik, memandangkan isu bahasa, bangsa, kemiskinan sebagain contoh berkait rapat dengan politik negara, namun tidak pernah tokoh akademik itu melibatkan diri dalam politik kepartian.

Dalam pada itu, Naib Presiden ANGKASA Datuk Mohamad Ali Hasan berkata, penubuhan sistem koperasi cetusan idea Ungku Abdul Aziz, sangat signifikan dalam agenda pembangunan ekonomi Melayu dan Bumiputera.

“Beliau tubuhkan Angkasa yang memayungi semua koperasi di Malaysia, menggalakkan pewujudan koperasi di sekolah sekolah, malah di dunia ini satu-satu negara yang ada koperasi sekolah hanya di Malaysia.

“Kini hampir 98 hingga 99 peratus sekolah menengah ada koperasi. Sekolah pun dapat menghasilkan pulangan lebih dari RM1 juta, sama seperti koperasi di luar.

“Ini buah pemikiran beliau yang ingin mendidik asal di sekolah untuk jadi usahawan dan juga menggalakkan dunia perdagangan khususnya di kalangan bumiputera,” katanya lagi.

Al-Fatihah, dan salam takziah untuk seluruh ahli keluarga Allahyarham. Apabila sudah mengenali, barulah kita lebih mengerti seperti apa insan bernama Ungku Abdul Aziz Ungku Abdul Hamid ini.