Wara itu, wara ini... Mari berbicara tentang 'wara'...

Menurut Kamus Dewan Perdana (2020), wara-wara ialah pengumuman atau pemberitahuan, biasanya daripada pihak berkuasa kepada orang ramai.

Wara ialah golongan kata nama yang boleh bergandingan dengan kata lain bagi membawa maksud yang berlainan. Kosa kata berkaitan yang telah direkodkan dalam kamus dan korpus ialah bicarawara, candawara, ceterawara, jerayawara, riawara, purbawara dan sandiwara.

Bicarawara didefinisikan sebagai rancangan televisyen atau radio yang mengandungi temu bual antara hos dengan tetamu undangan berkaitan dengan tajuk tertentu (Kamus Dewan Edisi Keempat). Bicarawara juga merujuk pada sesuatu rancangan temu bual dalam apa jua media sama ada elektronik mahupun digital. Padanan dalam bahasa Inggeris ialah talk show.

Candawara ialah rancangan (televisyen, radio dan sebagainya) yang berbentuk permainan yang dipertandingkan yang memerlukan peserta menjawab, membuat sesuatu dan sebagainya untuk menang (Kamus Dewan Edisi Keempat). Padanan kata Inggeris ialah game show.

Ceterawara ialah cerita yang mempunyai satu babak dan tidak ada selingan antara adegan-adegannya. Perkataan cetera ialah istilah sastera lama yang sama maksudnya dengan cerita atau ceritera. Dalam konteks bahasa Inggeris yang terhampir maksudnya ialah short story atau anekdot.

Jerayawara ialah persembahan, pameran, ceramah dan sebagainya yang diadakan oleh seseorang atau sekumpulan orang yang berkunjung dari satu tempat ke tempat lain dengan tujuan memberikan hiburan, menjelaskan sesuatu isu kepada orang ramai, mempromosikan sesuatu dan sebagainya (Kamus Dewan Edisi Keempat).

Istilah ini terbit daripada kata jeraya yang berasal daripada bahasa Melayu Sarawak yang bermaksud jalan raya. Gabungan jeraya dan wara menjadi jerayawara yang sepadan dengan istilah bahasa Inggeris, iaitu road show.

Istilah riawara sangat jarang diguna pakai dalam masyarakat pada hari ini. Riawara bermaksud komedi, senda, gurau, kelakar, lelucon, jenaka, lawak, lucu dan riang.

Walau bagaimanapun dalam pautan Pusat Rujukan Persuratan Melayu dan pangkalan data korpus DBP, riawara dihuraikan sebagai jenaka atau lawak yang tidak serius dan kurang sopan berbanding dengan jenaka yang santun, yang mempersendakan pihak lain.

Riawara kasar pula mengandungi unsur nyanyian yang bising, suasana pertengkaran di khalayak, mengandungi kata cemuhan atau kelucahan. Sesetengah pihak mengistilahkannya sebagai lawak bodoh. Istilah sumber dalam bahasa Inggeris ialah low comedy.

Purbawara merujuk sejenis drama satu babak yang mengisahkan cerita kuno (Kamus Dewan Edisi Keempat). Perkataan purba bermaksud zaman dahulu, lampau atau dahulu kala.

Purbawara kebiasaannya dimainkan tanpa selingan adegan yang memaparkan cerita golongan feudal dengan rakyat yang bertemakan sastera sejarah atau pengaruh sastera Melayu atau Hindu. Drama purbawara seangkatan dengan drama bangsawan yang dipersembahkan sebagai hiburan konvensional. Padanan terhampir dalam bahasa Inggeris ialah folk tale atau fairy tale. Padanan ini mungkin tidak begitu tepat kerana kandungan sastera Melayu dalam kisah purbawara berbeza dengan budaya Barat.

Sandiwara pula bermaksud pertunjukan cerita yang dilakonkan oleh orang atau pementasan cerita. Maksud lain bagi sandiwara ialah sesuatu kejadian yang tidak bersungguh-sungguh (untuk mengabui mata sahaja) (Kamus Dewan Perdana).

Sandiwara sinonim dengan lakonan, cerita, drama, taridra dan pantomin. Istilah dalam bahasa Inggeris yang terhampir maksudnya ialah telemovie atau drama. Walau bagaimanapun kedua-dua istilah ini telah diserap dalam kosa kata bahasa Melayu sebagai kata pinjaman bahasa asing.

Kepelbagaian kosa kata dalam bahasa Melayu sangat indah untuk diguna pakai mengikut kesesuaian kandungannya. Tidak ada sebab atau alasan untuk tidak menggunakan bahasa Melayu dengan betul dan tepat. Bersama-samalah kita memartabatkan bahasa Melayu sebagai bahasa ilmu, bahasa ekonomi dan bahasa negara.

---

* Azura Halid ialah seorang pencinta bahasa yang kini berkhidmat di Dewan Bahasa dan Pustaka Wilayah Selatan.