Bagaimana Goldman Sachs terpalit dalam isu 1MDB?

Semalam, bekas Ketua Goldman Sachs Asia Tenggara, Tim Leissner telah mengaku bersalah atas tuduhan melakukan pengubahan wang haram dan melanggar undang-undang antirasuah kerajaan asing dengan cara membayar rasuah mencecah jutaan ringgit kepada pegawai-pegawai di Malaysia dan di Abu Dhabi.

Turut terlibat ialah bekas Pengarah Urusan Goldman Sachs, Roger Ng, 51, apabila Jabatan Kehakiman Amerika Syarikat (DoJ) telah membuat tuduhan ke atas beliau.

Roger Ng dituduh mencuri, menipu, dan memindahkan wang haram, dalam usaha untuk mencuri wang 1MDB. Beliau telah ditahan oleh pihak berkuasa Malaysia awal semalam.

Kedua-dua Leissner dan Ng adalah pegawai tertinggi Goldman Sachs.

Menurut akhbar The Wall Street Journal (WSJ), Tim Leissner adalah rakan kongsi Goldman Sachs. Hanya 435 orang, atau satu peratus sahaja, dalam seluruh tenaga kerja bank itu, diberi penghormatan ini.

Menurut Tom Wright, wartawan WSJ dan juga penulis buku Billion Dollar Whale, agak mustahil pihak atasan Goldman Sachs tidak tahu tentang penipuan dan pencurian wang dari 1MDB.

"Leissner pernah menjawat jawatan Ketua Goldman Sachs di Asia Tenggara. Segala tindak tanduk dan operasi beliau pastinya dikawal rapi oleh pihak atasan beliau, sama seperti bank-bank lain atau syarikat lain di dunia," kata Wright melalui sebuah wawancara eksklusif bersama Astro AWANI.

"Sekiranya Leissner melakukan aktiviti yang melanggar undang-undang, ataupun aktiviti yang mencurigakan, selaku Ketua Asia Tenggara, pihak atasan beliau di New York mahupun di pejabat Goldman Sachs serata dunia tidak boleh berkata 'mereka tidak tahu' kerana ini melanggar operasi perbankan yang normal," tambah Tom Wright lagi.

Peranan rasmi Goldman Sachs dengan syarikat 1MDB adalah melalui pengunderaitan bon (Underwriting Bond) sebanyak lebih kurang RM 26 billion (USD 6.5 billion).

Goldman Sachs telah dibayar komisen sebanyak RM 2.4 billion (USD 600 juta) atau 10 peratus dari jumlah bon yang diuruskan mereka.

Seorang pengarah bank pelaburan tempatan, yang enggan dinamakan, menyatakan bahawa angka komisen ini sangat tidak munasabah dan di luar angka komisen yang diterima oleh bank-bank pelaburan tempatan.

"Bayangkan ini, kamu membeli rumah sebanyak RM 500,000 dan mengambil pinjaman bank untuk jumlah itu. Tetapi bank mengambil komisen sebanyak RM 50,000. Kamu hanya tinggal RM 450,000 tunai untuk membayar si penjual rumah itu. Bukankah ini komisen yang tidak munasabah tingginya?" kata beliau.

Tetapi, bekas Ketua Pegawai Eksekutif 1MDB, Arul Kanda pernah membidas tuduhan komisen tinggi ini, melalui satu wawancara ekslusif yang beliau berikan kepada stesyen bisnes radio Kuala Lumpur, BFM 89.9 pada tahun 2016.

"Harus difahamkan bahawa pengunderaitan bon adalah satu tugas yang sulit. 1MDB, ketika mereka ingin mengeluarkan bon yang mencecah berbilion dolar Amerika, dalam jangka masa pendek, menghasilkan risiko yang tinggi. Goldman Sachs pada ketika itu meletakkan angka RM 2.4 billion komisen sebagai sebuah harga yang memadai untuk risiko yang bank itu ambil dalam menguruskan bon itu," kata Arul Kanda pada tahun 2016.

Melalui pengunderaitan bon 1MDB, Malaysia telah menjadi pusat untung (profit centre) tertinggi untuk Goldman Sachs di dunia.

Tom Wright berkata "tiada satu negara, selain Malaysia, yang memberikan keuntungan setinggi itu, untuk Goldman Sachs, pada ketika itu.

"Ada sebab mengapa Tim Leissner dijadikan rakan kongsi Goldman Sachs, dan menjadi anggota tertinggi bank itu. Ia adalah kerana beliau berjaya memberikan keuntungan berbillion ringgit kepada majikan beliau di Goldman Sachs. Adakah munasabah pihak atasan beliau tidak bertanyakan bagaimana beliau mampu membuat perniagaan yang membawa pulangan setinggi itu?," kata Wright lagi.

P. Gunasegaram berpendapat bahawa disebabkan Tim Leissner mengaku bersalah menipu dan mencuri wang 1MDB sewaktu beliau menjawat jawatan di Goldman Sachs, ini membuka ruang untuk kerajaan Malaysia membuat saman sivil terhadap bank pelaburan itu.

"Sebagai mana kita tahu, banyak kes sivil kebiasaanya menyusuli kes jenayah. Ini kerana, fakta dan bukti yang dikemukakan dalam kes-kes jenayah, boleh dan biasa digunakan sebagai bukti dan fakta dalam kes-kes sivil," kata beliau.

Pemberi maklumat 1MDB, Xavier Andrè Justo pula mengatakan bahawa tindakan Leissner mengaku bersalah adalah satu tindakan yang bagus kerana ia menunjukkan bahawa Leissner mementingkan hak dan kepentingan awam.

"Saya tahu, sebab Leissner mengaku bersalah adalah kerana beliau membuat rundingan senyap dengan pihak berkuasa AS. Dan tindakan beliau mengaku bersalah mungkin kerana beliau hanya mementingkan diri sendiri dengan tujuan untuk meringankan hukuman ke atas dirinya. Tetapi, disebabkan beliau mengaku bersalah, ini memendekkan tempoh perbicaraan mahkamah dan sekali gus menyebabkan kesemua yang lain yang terlibat juga bersalah," kata Justo.