KUALA LUMPUR: Mawar (bukan nama sebenar), ibu kepada seorang anak lelaki, terpaksa berhati-hati dalam melayani kerenah suaminya yang merupakan warga asing, sekalipun mereka tidak lagi tinggal sebumbung.
Menggambarkan lelaki itu sebagai seorang yang suka "mengongkong" dan "mendera secara emosi", Mawar, 40-an, berkata sebelum ini suaminya cuba mengawal cara dia berpakaian dan berkelakuan, namun gagal.
Bagaimanapun kata Mawar, suaminya berjaya menemukan "kelemahannya", iaitu kewarganegaraan anak mereka.
"Saya terpaksa menjaga kelakuan saya. Tak boleh nak lawan (dia), tak boleh nak buat apa-apa. Saya terpaksa ikut sahaja apa yang dia mahu untuk memastikan anak tinggal bersama saya di sini," katanya ketika dihubungi di kediamannya di Lembah Klang.
Menurutnya, atas sebab itu jugalah dia tidak memfailkan penceraian, kerana kemungkinan besar dia akan hilang hak penjagaan anaknya yang berstatus warga asing menurut undang-undang Malaysia.
Isu perebutan anak dalam kalangan pasangan yang bercerai bukanlah perkara baharu, namun, apabila penceraian itu melibatkan pasangan rakyat Malaysia dan warga asing, isu tersebut bertambah sulit, lebih-lebih lagi jika warga Malaysia berkenaan adalah si ibu dan anak pula lahir di luar negara.
Untuk rekod, Malaysia antara 25 negara yang hanya mengiktiraf kerakyatan anak lahir di luar negara secara automatik jika bapanya rakyat Malaysia. Bagi wanita Malaysia yang berkahwin dengan warga asing, anak hanya akan mengikut kerakyatan si ibu secara automatik jika lahir di negara ini.
Jika lahir di luar negara, si ibu perlu memohon, dan proses mendapatkan kerakyatan itu pula sering kali mengambil masa, tidak telus dan mengelirukan. Kebanyakan permohonan juga biasanya ditolak tanpa diberikan sebarang alasan.
Berdasarkan laporan media, terdapat dua kes yang melibatkan isu berkenaan, masing-masing di peringkat rayuan, dengan pendengaran pertama untuk satu daripada kes itu dijadualkan pada 2 Nov ini.
Mawar percaya jika anaknya itu beroleh kerakyatan Malaysia, dia akan mempunyai peluang yang setara dengan suaminya dalam soal hak penjagaan anak.
"Ada sekali (suami) marah dengan saya tanpa diketahui apa sebabnya, dia bertindak menghilangkan diri dan langsung tidak dapat dihubungi selama setahun setengah, meletakkan saya dalam keadaan yang amat sukar. Mujurlah dia muncul kembali. Selepas itu saya sedar saya perlu lebih berhati-hati, kalau tidak, anak yang susah," kongsinya.
Suami Mawar tidak dapat dihubungi bagi mendapatkan penjelasan.
ASPEK KERAKYATAN DALAM ISU HAK PENJAGAAN
Peguam hak asasi manusia Edmund Bon berkata beliau tidak terkejut dengan kes Mawar kerana masalah paling besar yang akan timbul dalam perkahwinan melibatkan pasangan berlainan warganegara ialah penceraian dan hak penjagaan anak.
"Ini kerana status kerakyatan memainkan peranan yang agak penting apabila mahkamah membuat keputusan (tentang penjagaan anak)," jelasnya.
Beliau berkata kerakyatan juga melibatkan hak bermastautin. Sekiranya kerakyatan ibu dan anak berbeza, dan mereka pula tinggal di luar negara, si ibu mungkin tidak dibenarkan menetap di negara yang sama jika berlaku penceraian.
Sehubungan itu, ramai wanita berasakan mereka tidak mempunyai pilihan selain kekal bersama suami masing-masing walaupun didera, kerana tidak mahu hilang hak penjagaan anak. Sekiranya mereka cuba meninggalkan suami, mereka mungkin berdepan tindakan undang-undang negara berkenaan dan juga undang-undang antarabangsa berkaitan penculikan anak dan campur tangan penjagaan.
BACA: Permohonan kerakyatan kanak-kanak 'tidak bernegara' lahir di Malaysia dibenarkan mahkamah
BACA: Nazri gesa kerajaan tarik balik rayuan kes kerakyatan bayi dilahirkan di luar negara
Aktivis hak wanita Charlene Murray pula berkata organisasinya, Pertubuhan Pertolongan Wanita (WAO), turut menerima panggilan daripada wanita Malaysia di seberang laut, sebahagiannya didera oleh suami, meminta bantuan WAO untuk kembali ke tanah air bersama-sama anak mereka.
"Nasihat pertama yang kami berikan ialah mereka perlu menyelesaikan dahulu isu penjagaan anak di negara yang mereka diami," katanya.
Beliau berkata wanita terbabit terperangkap dalam situasi yang tidak menyebelahi mereka apabila bukan sahaja perlu menghadapi undang-undang imigresen yang kompleks membabitkan dua atau lebih negara, tetapi juga kebimbangan tentang keselamatan mereka.
Bagaimanapun, difahamkan lelaki Malaysia juga berisiko kehilangan hak penjagaan anak apabila perkahwinan mereka dengan wanita berlainan kerakyatan terlerai, sekalipun penceraian itu berlaku di Malaysia. Ini kerana, walaupun si anak berstatus warganegara Malaysia secara automatik, kerakyatan si anak berkemungkinan besar tidak mempunyai pengaruh terhadap keputusan prosiding mahkamah, baik di sini mahupun di luar negara.
"Kerakyatan bukan faktor utama dalam prosiding penceraian. (Bergantung pada negara), kes dibicarakan sepertimana kes-kes penceraian lain," kata Malcolm Fernandez, peguam dan juga Presiden Persatuan Hak Bapa Malaysia (FRAM).
Bagaimanapun bagi wanita, apabila perkahwinan runtuh atas apa juga alasan, perjanjian hak penjagaan yang melibatkan anak berbeza kerakyatan dengan si ibu lazimnya sukar dimuktamadkan, seperti yang dialami oleh Li Li Tee, 37.
Bagaimanapun wanita itu agak bertuah kerana tidak seperti kebanyakan rakannya dalam kumpulan sokongan untuk kaum ibu, suaminya yang berasal dari China tidak menuntut hak penjagaan anak. Selepas tiga tahun duduk berasingan, Li diberikan hak penjagaan anak perempuannya yang berusia empat tahun.
Hal itu juga menyebabkan dia keberatan untuk menuntut alimoni dan nafkah anak melebihi kadar minimum. Dia bimbang suaminya akan menukar fikiran jika dia berbuat demikian. Kedua-duanya tinggal dan bekerja di Itali.
"Bagi saya, hak penjagaan anak lebih penting daripada duit," katanya.
"Tidak mengapa, saya sedia bekerja keras dan berusaha mencari nafkah yang lebih banyak," tambahnya.
BACA: Bayi dilahirkan wanita Malaysia di luar negara berhak dapat kerakyatan - Mahkamah
BACA: Isu kewarganegaraan: "Kenapa ibu tak boleh, bapa boleh?" - Azalina gesa kerajaan bersikap adil
Mawar dan Li telah memohon kerakyatan untuk anak mereka - seorang ditolak sementara seorang lagi masih menunggu keputusan. Selepas bertahun-tahun memperjuangkan isu itu, keadaan mungkin berubah untuk mereka dan wanita lain yang senasib.
Sentimen masyarakat selalunya memihak kepada si ibu. Ramai, termasuk mereka yang ada dalam kerajaan, mengakui kesukaran yang dihadapi oleh wanita terbabit. Menteri Dalam Negeri Datuk Seri Hamzah Zainuddin serta Menteri Pembangunan Wanita, Keluarga dan Masyarakat Datuk Seri Rina Harun adalah antara yang meluahkan rasa simpati mereka secara terbuka.
SEDANG DIUSAHAKAN
Pada masa ini, perkembangan isu itu dilihat dalam dua konteks iaitu kehakiman dan perundangan.
Dari segi kehakiman, kerajaan Malaysia sedang menunggu pencerahan tentang takrifan perkataan "bapa" dalam Perlembagaan Persekutuan, sama ada perlu ditakrifkan sebagai "ibu bapa" dalam konteks penganugerahan kerakyatan kepada anak yang dilahirkan di luar negara oleh wanita Malaysia yang berkahwin dengan warga asing.
"Mengambil kira dua keputusan mahkamah yang berbeza, dengan kes Mahisha kini di peringkat Mahkamah Rayuan, Kabinet bersetuju untuk meneruskan rayuan selain memohon penangguhan pelaksanaan keputusan dalam kes Suriani yang dibuat oleh Mahkamah Tinggi," kata Hamzah pada sidang media 24 Sept lepas.
Mahkamah Tinggi Kuala Lumpur membuat dua keputusan berbeza berhubung hak wanita dalam penganugerahan kerakyatan kepada anak mereka yang lahir di luar negara -- kes Mahisha Sulaiha Abdul Majeed pada 21 Mei 2020 dan kes terbaharu, Suriani Kempe serta enam lagi pada 9 Sept lepas.
Dalam kes pertama, Mahisha menghujahkan bahawa istilah "bapa" sebagai orang yang ada hak untuk menganugerahkan kerakyatan melalui pertalian darah boleh ditakrifkan sebagai "ibu bapa". Mahkamah yang tidak bersetuju dengan hujah itu menyatakan jika penggubal Perlembagaan Persekutuan berhasrat mentakrifkan istilah tersebut sebagai ibu atau bapa, mereka boleh menggunakan frasa "yang ibu atau bapanya", dan sehubungan itu Mahisha tidak ada hak untuk memberikan kerakyatan.
Dalam kes kedua, Suhaini berhujah bahawa pemberian hak penganugerahan kerakyatan kepada bapa warga Malaysia semata-mata adalah bersifat diskriminasi, justeru hak itu harus turut diberikan kepada ibu. Mahkamah yang bersetuju, berkata "istilah bapa itu turut bermaksud ibu" dan meminta kerajaan memanjangkan hak berkenaan kepada wanita.
Kerajaan memfailkan rayuan terhadap kes Suhaini sementara menunggu keputusan rayuan Mahisha. Peguam yang mewakili Mahisha memberitahu Bernama mereka bercadang membawa kes wanita itu ke Mahkamah Persekutuan jika perlu.
Proses itu bagaimanapun mungkin mengambil masa bertahun-tahun untuk selesai.
Pada masa sama, kerajaan mengumumkan hasratnya untuk meminda Perlembagaan Persekutuan agar lebih mudah ibu warga Malaysia yang berkahwin dengan rakyat asing, menganugerahkan kerakyatan kepada anak mereka yang lahir di luar negara.
"Pada mesyuarat Jemaah Menteri sebelum ini, kami menjemput Peguam Negara Tan Sri Idrus Harun memberikan penjelasan. Kabinet juga telah meminta beliau mempersembahkan isu itu ke hadapan Timbalan Yang di-Pertuan Agong Sultan Perak Sultan Nazrin Shah dalam masa terdekat," kata Hamzah pada sidang media yang sama.
Keputusan mesyuarat Kabinet itu adalah langkah pertama. Seterusnya, kerajaan perlu mendapatkan perkenan daripada Majlis Raja-Raja Melayu. Selepas mendapat perkenan, satu rang undang-undang akan dibentangkan di Parlimen bagi meminda peruntukan berhubung kerakyatan. Rang undang-undang itu memerlukan sokongan dua pertiga ahli parlimen untuk diluluskan. Bagaimanapun, bila rang undang-undang tersebut akan dibentangkan, dan sama ada dapat diluluskan atau tidak, kesemua itu belum dapat dipastikan.
Pada 26 Okt lepas, Kementerian Dalam Negeri melaporkan hanya 21 kanak-kanak yang dilahirkan oleh wanita Malaysia di luar negara diberikan kerakyatan, atau 0.89 peratus daripada 2,353 permohonan yang diterima dalam tempoh 2018 hingga 11 Okt 2021. Setakat ini, 31 permohonan ditolak sementara yang lain pula masih belum diputuskan.
Terdahulu, kementerian itu melaporkan 142 kanak-kanak diberikan kerakyatan sepanjang 2013 hingga 2018, sementara 3,715 permohonan ditolak dan 4,959 kes masih belum diputuskan. Ini bermakna, hanya 1.6 peratus daripada permohonan tersebut diluluskan.
-- BERNAMA
Bernama
Fri Oct 29 2021
Dari segi kehakiman, kerajaan Malaysia sedang menunggu pencerahan tentang takrifan perkataan "bapa" dalam Perlembagaan Persekutuan. - Gambar hiasan
37 rakyat Palestin maut akibat bedilan udara Israel
Sekurang-kurangnya 37 warga Palestin terbunuh dalam siri serangan udara tentera Israel pada pagi Khamis, yang menyasarkan pengiring trak bantuan serta rumah-rumah yang menempatkan pelarian di seluruh Semenanjung Gaza. Menurut sumber perubatan, serangan udara di kawasan barat Rafah dan Khan Younis di selatan Gaza meragut nyawa 15 rakyat Palestin, manakala 30 lagi dilaporkan cedera.
Seorang maut selepas pangsapuri mewah di Shenzhen terbakar
Kebakaran melibatkan sebuah pangsapuri mewah di tengah Shenzhen, Selatan China mengorbankan seorang individu. Asap tebal dilihat menyelubungi udara dan mencetuskan kegusaran orang ramai yang melihat kejadian itu berlaku.
Tentera Israel berundur dari Khiam, Marjayoun
Komando Pusat Amerika Syarikat (CENTCOM) pada Rabu mengesahkan tentera Israel berundur dari bandar di selatan Lubnan, sekali gus menjadi pengunduran pertama tentera rejim di bawah perjanjian genjatan senjata antara kedua negara.
Pembangkang usul pecat kedua terhadap Suk Yeol
Parti pembangkang Korea Selatan sekali lagi, mengemukakan usul untuk memecat Presiden Yoon Suk Yeol pada Khamis susulan kontroversi berkaitan pengisytiharan undang-undang tentera oleh Yoon sebelum ini. Ia selepas kegagalan usul pemecatan pertama yang tidak diluluskan di Parlimen negara itu sebelum ini.
Usul pemecatan itu ditandatangani oleh 190 Ahli Parlimen pembangkang dan seorang ahli parlimen Bebas, tanpa sokongan daripada mana-mana ahli parlimen parti pemerintah.
Parti pembangkang merancang untuk melaporkan usul itu kepada sidang pleno Parlimen pada Khamis dan mengadakan undian pada Jumaat atau Sabtu.
Usul pemecatan itu ditandatangani oleh 190 Ahli Parlimen pembangkang dan seorang ahli parlimen Bebas, tanpa sokongan daripada mana-mana ahli parlimen parti pemerintah.
Parti pembangkang merancang untuk melaporkan usul itu kepada sidang pleno Parlimen pada Khamis dan mengadakan undian pada Jumaat atau Sabtu.
Ratusan penunjuk perasaan bertembung dengan polis di Seoul
Ratusan penunjuk perasaan yang menuntut pemecatan Presiden Korea Selatan, Yoon Suk Yeol bertembung dengan polis pada Khamis ketika mereka cuba memasuki kediaman rasmi presiden itu di Seoul.
PM gesa institusi pendidikan manfaatkan pameran sejarah dunia Melayu-Islam
Perdana Menteri berkata gesaan ini turut ditujukan kepada Arkib Negara, Dewan Bahasa dan Pustaka serta Perpustakaan Negara Malaysia.
Majoriti rakyat Malaysia anggap layanan kerajaan pilih kasih
Majoriti rakyat Malaysia terutama kaum Melayu dan Cina melihat kerajaan tidak melayan semua pihak secara adil kerana wujud perbezaan kelas.
Menurut kajian Projek Kestabilan dan Akauntabiliti Malaysia (Projek SAMA), responden India pula melihat ketidakadilan lebih kepada perbezaan etnik.
Menurut kajian Projek Kestabilan dan Akauntabiliti Malaysia (Projek SAMA), responden India pula melihat ketidakadilan lebih kepada perbezaan etnik.
318 stesen pemancar telekomunikasi terkesan mula beroperasi - Fahmi
Sebanyak 318 stesen pemancar atau menara telekomunikasi di seluruh negara yang terkesan bencana banjir sejak November hingga Khamis, telah mula beroperasi semula.
PKR teliti alasan penghakiman untuk tindakan susulan
Bekas Setiausaha Agung PKR Datuk Seri Saifuddin Nasution Ismail akan berbincang dengan peguam susulan keputusan Mahkamah Rayuan mengurangkan pampasan yang perlu dibayar bekas Naib Presiden parti itu Datuk Zuraida Kamaruddin daripada RM10 juta kepada RM100,000 kerana melanggar syarat bon.
Usul bahas laporan RCI bukan untuk dakwa mana-mana pihak
Menteri di Jabatan Perdana Menteri (Undang-Undang dan Reformasi Institusi) itu berkata, 47 halaman muka surat yang dihitamkan dalam laporan RCI bertujuan melindungi keselamatan dan menjaga hubungan diplomatik antarabangsa.
Profesor universiti gesa semak kewarganegaraan Agnes Monica
Menurut Hikmahanto, Ketua Pengarah Imigresen harus memeriksa status kewarganegaraan Agnes Monica atau kini lebih dikenali sebagai Agnez Mo.