ANTARA inti pati utama ditekankan Datuk Seri Anwar Ibrahim dalam sidang akhbar pertama selepas mengangkat sumpah sebagai Perdana Menteri ke-10 pada 25 November 2022 adalah melawan rasuah serta penyelewengan secara serius dan habis-habisan dengan menggerakkan agenda reformasi tata kelola pemerintahan.
"Ini bermakna tata kelola harus dikemas kini. Tidak hanya kecenderungan untuk mengungkit dan membongkar kisah lama, tetapi mengizinkan kebobrokan baharu.
"Ini disepakati, itu juga syarat kita dalam membentuk Kerajaan Perpaduan," katanya dalam sidang akhbar selama kira-kira 45 minit di depan ratusan pengamal media tempatan dan antarabangsa di Sungai Long Golf and Country Club, Kajang.
Kini, setelah lebih sembilan bulan memegang tampuk pentadbiran, Perdana Menteri masih menekankan kepentingan reformasi tata kelola dan menghapus rasuah dalam setiap majlis dihadirinya, sama ada majlis formal atau program bersama rakyat.
Ia sekali gus menggambarkan agenda reformasi tata kelola dalam pentadbirannya sama penting dengan agenda pengukuhan ekonomi.
Perdana Menteri berulang kali mengingatkan bahawa integriti dan tata kelola yang baik adalah tonggak kepada sebuah kerajaan berkesan, selari dengan gagasan Membangun Malaysia MADANI yang diilhamkan.
Anwar juga menekankan usaha meningkatkan kesejahteraan hidup rakyat serta kemampanan pentadbiran kerajaan pimpinannya.
Isu integriti dan rasuah jika tidak ditangani dengan berkesan, akan menjejaskan kewibawaan Kerajaan Perpaduan, seterusnya menggugat kepercayaan masyarakat umum serta dunia antarabangsa yang akhirnya akan memberi impak negatif terhadap usaha memulihkan ekonomi negara.
Tadbir urus yang baik atau tata kelola yang cekap sering dikaitkan dengan cara atau sistem mentadbir, mengurus, mengawal selia dasar, fungsi atau perjalanan sesebuah kerajaan, perbadanan mahupun syarikat.
Sistem itu bukan sahaja merangkumi penyampaian perkhidmatan sektor awam malah pertubuhan bukan kerajaan (NGO) dan organisasi swasta.
Dalam konteks Kerajaan Perpaduan yang berteraskan MADANI, tata kelola sering digunakan dengan maksud hampir sama. Namun ia lebih berkait rapat dengan integriti, seterusnya menghalang hasil negara daripada terus dipunggah pihak yang tidak bertanggungjawab.
Usaha itu tentunya bermula melalui sistem penyampaian dalam perkhidmatan sektor awam. Ia menjadi indikator utama sejauh mana kerajaan telus dan lulus dalam aspek 'good governance'.
Tidak guna jika di peringkat pembuat dasar menetapkan agenda, tetapi yang di bawah iaitu kumpulan pelaksana tidak cekap berperanan dalam ekosistem tadbir urus ini.
Ketidakecekapan tadbir urus atau tata kelola akan membuka ruang untuk dieksploitasi sama ada oleh golongan yang menguruskannya atau pihak di luar yang mengambil kesempatan sehingga berlaku ketirisan dan pembaziran.
Penjawat Awam pelaksana agenda tata kelola
Kepincangan yang diwarisi sejak sekian lama tidak boleh dibiarkan terus berlaku. Sebelum ini, aspek tata kelola tidak begitu ditekankan dalam pelaksanaan dasar sedia ada atau mungkin tidak dipantau oleh suatu badan khas.
Sebagai contoh, di jabatan kerajaan yang melibatkan urusan orang ramai, sebanyak 10 kaunter disediakan tetapi hanya tiga yang dibuka.
Situasi ini membuka ruang kepada amalan rasuah iaitu 'potong barisan' bagi mempercepat urusan. Contoh lain adalah tempoh lama untuk proses kelulusan angkara karenah 'red tape' yang membuka ruang untuk amalan rasuah agar permohonan dipercepat atau diluluskan segera.
Maka di sinilah peranan sebuah badan khas atau entiti bagi mentadbir dan menguruskan agenda tata kelola negara yang digagaskan Perdana Menteri dapat dipraktikkan. Badan khas berkenaan seharusnya berperanan memantau kesemua agensi serta jabatan kerajaan, seterusnya mencatit segala kepincangan mahupun kekurangan sebelum laporan diserahkan kepada Ketua Setiausaha Negara dan Kabinet untuk ditambah baik.
Ini penting bagi mengelak gagasan reformasi tata kelola dianggap sekadar suatu 'kosmetik' atau retorik pentadbiran Kerajaan Perpaduan tanpa benar-benar reformasi dilaksanakan di peringkat pelaksana.
Kerangka dasar baharu itu hendaklah diterjemah dalam bentuk realiti melalui pelaksanaan dan tekad politik, bukannya berasaskan idealisme semata-mata.
Justeru, untuk meningkatkan integriti dan kecekapan di peringkat kumpulan pelaksana, Perdana Menteri antara lain memberi jaminan akan meneliti dan mengkaji semula upah penjawat awam yang disifatkan masih di tahap tidak memuaskan dan belum mencapai tahap yang sewajarnya.
Tekad itu dikongsikan beliau ketika Sambutan Hari Pekerja 2023 di Putrajaya pada 1 Mei lalu.
Kadar upah yang memuaskan membantu meningkatkan produktiviti penjawat awam, seterusnya sebagai dorongan untuk kumpulan pelaksana lebih berdaya saing dan menghindari perbuatan yang memporak perandakan sistem negara.
Adalah penting bagi warga perkhidmatan awam menerapkan integriti dan tata kelola cekap dalam memacu urusan pentadbiran negara bermula di setiap agensi diwakili mereka.
Ini kerana pimpinan politik serta Kabinet mungkin akan berubah namun penjawat awam kekal sebagai nadi penggerak dan tulang belakang yang mengangkat sistem serta memacu negara ke tahap lebih baik.
Menurut Indeks Persepsi Rasuah (CPI) 2022 dikeluarkan Transparency International, kedudukan Malaysia berada di tangga ke-61 daripada keseluruhan 180 negara berbanding ke-62 pada 2021.
Bagaimanapun, skor Malaysia jatuh satu mata iaitu daripada 48 mata pada 2021 kepada 47 mata pada 2022.
Trend ini jelas menunjukkan rasuah kekal sebagai cabaran utama dalam negara. Rasuah bukan sahaja menjejaskan tadbir urus yang baik, malah menjejaskan pembangunan sosial dan ekonomi negara.
Amalan buruk itu juga mengurangkan kepercayaan orang ramai terhadap institusi kerajaan dan pada masa sama meningkatkan kos menjalankan perniagaan oleh pihak swasta yang akhirnya menjejaskan pertumbuhan ekonomi negara.
Namun, berdasarkan penekanan terhadap aspek tata kelola serta usaha berterusan menghapus rasuah melalui reformasi di setiap agensi dan jabatan kerajaan, Perdana Menteri yakin kedudukan negara dalam CPI antarabangsa akan berada dalam keadaan lebih baik pada tahun hadapan.
Menurut EMIR Research, Malaysia dianggarkan berdepan dengan kerugian sebanyak RM4.5 trilion dalam tempoh 26 tahun disebabkan rasuah dan ketirisan, bermula dari Krisis Kewangan Asia pada 1997 sehingga tahun ini.
Justeru, bagi mengekang penyelewengan dana awam melalui ketirisan dan rasuah, kerajaan akan mengemukakan Akta Tata Kelola pada sidang Parlimen tidak lama lagi sebagai garis panduan kepada prosedur perolehan dan pemberian kontrak.
Akta itu antara lain memastikan tiada ketirisan disebabkan faktor rasuah, keuntungan terlampau tinggi atau perkara yang menyebabkan rakyat terbeban disebabkan ketidakpatuhan tata kelola.
Akta ini juga akan menjadi lanjutan kepada tata kelola dan peraturan perbendaharaan sedia ada selain dilihat langkah signifikan untuk mengelak ketirisan serta penyalahgunaan kuasa sekali gus menjadi garis panduan kepada semua pihak pengurusan di jabatan dan kementerian.
Garis panduan yang dimaksudkan adalah dari aspek harga serta tempoh waktu dan kualiti perkhidmatan atau barangan yang dibekalkan.
Sekiranya terdapat beberapa elemen penyelewengan, ketirisan dan penyalahgunaan kuasa, pesalah itu akan terikat kepada hukuman jika sebarang pelanggaran undang-undang dilakukan.
Ini semua menggambarkan keseriusan Kerajaan Perpaduan dalam menyediakan kerangka agenda tata kelola yang cekap dan efisien sebagai faktor penting untuk menarik pelaburan serta meningkatkan persekitaran perniagaan, selain menjaga keselamatan rakyat termasuk sempadan negara.
Pelabur yakin Malaysia di landasan betul
Bagi suku pertama 2023, Malaysia menarik pelaburan diluluskan bernilai RM71.4 bilion dalam sektor pembuatan, perkhidmatan dan utama berdasarkan data dikeluarkan Lembaga Pembangunan Pelaburan Malaysia (MIDA).
Pelaburan itu membabitkan 1,265 projek yang dijangka menjana 23,977 peluang pekerjaan baharu.
Pada masa sama, potensi pelaburan RM170 bilion daripada pelabur China yang diumumkan Anwar hasil 19 memorandum persefahaman (MoU) dimeterai antara syarikat Malaysia dengan China pada Mac lalu akan masuk ke negara ini secara berperingkat.
Begitu juga kerjasama ekonomi dengan Pengasas dan Ketua Pegawai Eksekutif (CEO) Tesla Inc serta Space X, Elon Musk yang mencetus satu lembaran baharu kepada landskap pembangunan ekonomi Malaysia.
Semua itu tidak akan dicapai jika pelabur dan syarikat gergasi tidak mempunyai keyakinan terhadap usaha kerajaan meningkatkan kepercayaan melalui komitmen reformasi institusi serta tata kelola. Ia juga isyarat rakyat dan pelabur mempunyai keyakinan ekonomi Malaysia ketika ini berada pada landasan betul dan mempunyai prospek baik pada masa hadapan.
Satu perkara lagi yang membelenggu rakyat sejak sekian lama ialah ketirisan barang kawalan di sempadan negara seperti minyak masak, tong gas petroleum cecair (LPG) serta minyak petrol dan diesel disebabkan sikap tidak amanah segelintir anggota penguat kuasa serta kelemahan sistem kawalan keselamatan.
Ini juga memerlukan perhatian serius melalui reformasi tata kelola kerana nilai ketirisan di sempadan dianggarkan mencecah ratusan juta ringgit setahun dan pastinya tidak boleh terus dibiarkan berlaku sedangkan barang kawalan berkenaan kadang kala sukar didapati di negara sendiri.
* Wan Syamsul Amly merupakan wartawan penyiaran kanan di Astro AWANI dan lulusan Pusat Pengajian Perang Saraf Media dan Informasi (CMIWS) UiTM.
** Kenyataan di dalam artikel ini adalah pandangan peribadi penulis dan tidak semestinya mencerminkan pandangan Astro AWANI.
Wan Syamsul Amly
Tue Sep 12 2023
Tadbir urus yang baik atau tata kelola yang cekap sering dikaitkan dengan cara atau sistem mentadbir, mengurus, mengawal selia dasar, fungsi atau perjalanan sesebuah kerajaan, perbadanan mahupun syarikat. - Gambar hiasan
Dewan Negara luluskan Rang Undang-Undang Perbekalan 2025
Persidangan Dewan Negara hari ini meluluskan Rang Undang-Undang (RUU) Perbekalan (Belanjawan) 2025 selepas mendapat sokongan sebulat suara semua Ahli Dewan Negara.
AWANI Borneo [12/12/2024] – Dua sahabat dihanyut arus | Kerajaan perhalusi implikasi | Kapasiti 199 megawatt
AWANI Borneo Khamis, 12 Disember 2024 bersama Nickyson Nyambar
Dua sahabat lemas dihanyut arus deras selepas memancing.
Perbincangan pengagihan gas Petronas-Petros selesai - PM.
Projek LSS untuk jana 199MW dianugerahkan kepada 15 pembida.
Dua sahabat lemas dihanyut arus deras selepas memancing.
Perbincangan pengagihan gas Petronas-Petros selesai - PM.
Projek LSS untuk jana 199MW dianugerahkan kepada 15 pembida.
TAGS laksana 25 pendengaran kes seluruh negara sejak Mac
Nancy turut menasihatkan mangsa keganasan dan gangguan seksual sama ada wanita mahupun lelaki agar tidak takut dan tampil untuk memfailkan aduan kepada TAGS.
'Control macho' punca mangsa lelaki enggan buat laporan polis
Datuk Seri Nancy Shukri berkata, berdasarkan rekod kementeriannya, lebih 1,000 aduan diterima daripada mangsa lelaki, namun rekod polis menunjukkan hanya kira-kira 100 daripadanya aduan dibuat mangsa.
Rizab tenaga Sarawak 53 peratus, Sabah 6.1 peratus
Kerajaan komited untuk memastikan bekalan tenaga negara mencukupi, berpandukan tiga prinsip utama iaitu keterjaminan bekalan tenaga, kelestarian dan kemampanan bekalan
Bantuan disalur menerusi Sarawak Pay, bukan tunai
Sumbangan Keperluan Asas Sarawak (SKAS) akan disalurkan melalui akaun Sarawak Pay sebagai langkah membantu golongan sasaran mendapatkan keperluan asas dengan lebih berkesan.
Projek LSS untuk jana 199MW dianugerahkan kepada 15 pembida
Majlis Tenaga Sabah (MTS) pada Khamis meluluskan penganugerahan projek solar berskala besar (LSS) kepada 15 pembida dengan jumlah kapasiti 199 megawatt di bawah proses pembidaan LSS Sabah 2024 dikendalikan suruhanjaya Tenaga Sabah
Pengagihan gas PETRONAS- Petros selesai - PM
Perbincangan mengenai pengagihan gas di Sarawak antara Petroliam Nasional Bhd (PETRONAS) dan Petroleum Sarawak Bhd (Petros) telah selesai, dan pada masa ini kerajaan sedang memperhalusi butiran, parameter dan implikasi daripada langkah berkenaan.
MTDC perkukuh usaha pemerkasaan inovasi teknologi tempatan dengan pelancaran dana MySTI
DUB menyediakan pembiayaan sehingga RM100,000, manakala DMM menawarkan pembiayaan sehingga RM500,000.
Dua sahabat lemas dihanyut arus deras ketika mandi
Mayat dua sahabat yang dihanyut arus deras ketika mandi selepas memancing di Pantai Lutong pada Khamis ditemui beberapa jam selepas mereka dilaporkan hilang.
Arkib Negara harap terbitkan Daftar Kata Bahasa Kolokial sebagai usaha martabat bahasa kolokial
Konvensyen Kebangsaan Bahasa Kolokial bertujuan untuk menaikkan martabat bahasa perbualan yang belum diterokai, dikaji dan didokumentasikan.
Sambutan Dua Tahun Kerajaan Madani di MITEC 22-24 Nov
Jemaah Menteri dalam mesyuarat pada Jumaat bersetuju untuk mengadakan majlis Sambutan Dua Tahun Kerajaan Madani pada 22 hingga 24 November depan.
[KOLUMNIS] Belanjawan 2025: Cabaran kesungguhan reformasi perkhidmatan awam menjayakan perlaksanaan
Kejayaan perlaksanaan belanjawan ini terletak pada keupayaan dan kesiapsiagaan penjawat awam yang bertanggungjawab melaksanakannya tahun depan.
Semua isu MA63 boleh selesai jika dibincang dalam semangat Malaysia MADANI - Abang Jo
Semua perkara di bawah Perjanjian Malaysia 1963 boleh diselesaikan selagi kerajaan Persekutuan, Sarawak dan Sabah berbincang dalam semangat Malaysia MADANI.
Sambutan Hari Malaysia 2024: Cabaran dihadapi cerminan perpaduan rakyat Malaysia
Sambutan Hari Malaysia 2024 akan diadakan di Padang Merdeka, Kota Kinabalu, Sabah bermula jam 6 petang pada 16 September ini.
Hari Kebangsaan 2024: PM harap semangat jiwa merdeka, perpaduan kekal berpanjangan
Beliau turut menzahirkan harapan agar semangat yang ditonjol oleh rakyat itu mampu memacu usaha mengangkat darjat dan martabat negara ke tahap lebih hebat.
Mah Sing pecah tanah projek Residensi Suria Madani, lancar M Aspira
Bermatlamat menawarkan perumahan mampu milik, persekitaran harmoni yang menjelmakan konsep keterangkuman, kemakmuran dan perpaduan.
KPKT komited laksana reformasi perkhidmatan awam
SSPA menyuntik semangat warga kementerian untuk terus berusaha dan memberikan sepenuh komitmen dalam menyantuni rakyat.
Kerajaan umum kaedah kasar kenaikan gaji penjawat awam bulan ini - PM Anwar
Kenaikan gaji melalui Sistem Saraan Perkhidmatan Awam (SSPA) akan diumumkan secara kaedah kasar terlebih dahulu dalam masa terdekat.
PENA lancar projek penerbitan buku sastera, sasar 100 judul tahun ini
PENA membuka peluang kepada penulis tempatan untuk menerbitkan karya sastera melalui projek Penerbitan Buku PENA-MALAYSIA MADANI.