[KOLUMNIS] Komunikasi politik tersingkap: PRK Nenggiri mengenai ketulenan atau persembahan?

Seorang ahli politik yang kelihatan tulen, jujur, dan berempati dengan pengundi biasanya dianggap lebih berpotensi untuk meraih undi dan memegang jawatan.

Namun, persoalan utama yang perlu ditanya ialah: adakah mempamerkan ketulenan asli benar-benar menjamin kejayaan dalam pilihan raya, atau adakah ia perlu dimanipulasi sebagai satu bentuk persembahan untuk mencapai matlamat politik?

Pengajaran dari negara jiran Prabowo Subianto, seorang bekas jeneral yang terkenal dengan imejnya yang keras dan autoritarian, telah melalui transformasi besar dalam kempen pilihan raya terbarunya.

Sebelum ini, beliau dikenali sebagai seorang yang kejam dan keras, serta pernah dikaitkan dengan kes pelanggaran hak asasi manusia.

Namun, dalam kempen pilihan raya 2024, beliau berjaya mengubah sepenuhnya imejnya dengan menggunakan strategi yang sangat bijak: memanfaatkan algoritma media sosial untuk memahami dan memenuhi kehendak pengundi muda.

Dengan menggunakan teknologi kecerdasan buatan (AI) dan analisis dataraya, pasukan kempen Prabowo berjaya mencipta imej baru yang lebih lembut dan mesra – seorang "datuk" yang penuh kasih sayang, jauh daripada imej keras seorang bekas tentera.

Dengan imej baru ini, Prabowo bukan sahaja berjaya menghapuskan stigma masa lalu, tetapi juga memenangi hati pengundi muda yang kebanyakannya tidak begitu mengenali sejarah kelam beliau.

Hasilnya, Prabowo berjaya memenangi pilihan raya dengan majoriti besar, membuktikan betapa berkesannya manipulasi imej dalam politik moden.

Pengalaman ini menjadi satu peringatan bahawa politik kini lebih daripada sekadar dasar dan rekod prestasi; ia juga tentang bagaimana seorang calon membentuk dan menyampaikan imej mereka kepada orang ramai.

Fenomena manipulasi ketulenan ini tidak hanya terbatas kepada pentas politik Indonesia; ia juga dapat dilihat dalam dinamika politik semasa di negara kita.

Pilihan raya Dewan Undangan Negeri (DUN) Nenggiri yang sedang berlangsung ketika ini menyaksikan dua calon utama: Mohd Azmawi Fikri Abdul Ghani daripada Barisan Nasional (BN) dan Mohd Rizwadi Ismail mewakili Perikatan Nasional (PN).

Kedua-dua calon ini membawa naratif yang berbeza kepada pengundi, dengan Azmawi digambarkan sebagai seorang yang rajin bekerja dan komited untuk berkhidmat kepada rakyat.

Kempen beliau banyak menekankan ketulenan dalam pengertian tradisional – seorang pemimpin yang bekerja keras dan bertanggungjawab terhadap komuniti yang diwakilinya.

Mesra dan mudah didekati walaupun sebelum dinamakan sebagai calon.

Sebaliknya, pencalonan Rizwadi daripada PN lebih kompleks dan berpotensi menimbulkan kecelaruan komunikasi.

Beliau sebelum ini adalah Timbalan Ketua Pemuda Pas Gua Musang, diminta untuk meninggalkan Pas bagi menyertai Bersatu untuk bertanding sebagai wakil PN dalam PRK ini.

Namun, walaupun beliau kini ahli Bersatu, Rizwadi bertanding di bawah logo Pas, satu langkah yang menimbulkan persoalan mengenai mesej sebenar yang ingin dihantar oleh PN kepada pengundi Gua Musang.

Dalam konteks ini, pencalonan Rizwadi di bawah logo Pas, walaupun beliau ahli Bersatu, boleh dilihat sebagai langkah strategik dan bukannya tulen - usaha untuk mengekalkan kesetiaan penyokong Pas sambil mengikut objektif politik Bersatu

Kempen pilihan raya Rizwadi juga tidak sesekali menggambarkan beliau sebenarnya mewakili parti Bersatu dan bukannya Pas walaupun logo Pas digunakan.

Perbandingan antara kedua-dua calon di Nenggiri ini mengetengahkan kerumitan ketulenan dalam politik.

Di satu pihak, ada Azmawi yang kelihatan mewakili imej tradisional wakil rakyat yang bekerja untuk rakyat.

Di pihak lain, pencalonan Rizwadi dibayangi oleh percaturan politik yang boleh menjejaskan kredibilitinya.

Senario ini memperlihatkan satu paradoks yang serupa dengan kes Prabowo: walaupun ketulenan dihargai, ia tidak selalu menjamin kejayaan.

Malah, seperti yang dibuktikan oleh kemenangan Prabowo, satu kempen yang dirancang dengan baik, yang memanfaatkan persepsi ketulenan - walaupun ia hanya satu persembahan - boleh cukup untuk meraih kemenangan dalam pilihan raya.

Di sebalik ketulenan imej yang dibawa oleh kedua-dua calon, janji-janji yang mereka tawarkan kepada pengundi juga perlu diperhalusi.

Calon BN, Mohd Azmawi memilih untuk tidak melancarkan manifesto yang penuh dengan pelbagai janji, sebaliknya menekankan bahawa beliau akan berkhidmat dengan jujur dan menyelesaikan masalah rakyat secara praktikal.

Sebaliknya, calon PN, Mohd Rizwadi memperkenalkan manifesto 'KHIDMAT' dengan 37 tawaran yang merangkumi pelbagai aspek dari pembangunan ekonomi hingga ke pendidikan Orang Asli.

Walaupun Rizwadi menawarkan pelbagai janji yang nampaknya menarik, ada persoalan tentang sejauh mana janji-janji ini boleh direalisasikan, terutama memandangkan latar belakang politiknya yang celaru dan faktor kesetiaan sebenar beliau adalah kepada Pas ataupun Bersatu.

Pengundi perlu mempertimbangkan sama ada janji-janji ini berasaskan kepada kemampuan dan komitmen yang tulen, atau sekadar strategi untuk memancing undi tanpa komitmen sebenar.

Tambahan pula, sebahagian daripada janji yang terkandung dalam manifesto 'KHIDMAT' sebenarnya adalah tanggungjawab asas seorang wakil rakyat di DUN.

Sebagai contoh, janji untuk memperbaiki infrastruktur, memastikan kebajikan Orang Asli, dan meningkatkan taraf hidup masyarakat setempat merupakan tugas utama yang sememangnya harus dilaksanakan oleh mana-mana wakil rakyat yang dipilih.

Ini menimbulkan persoalan sama ada manifesto tersebut benar-benar membawa sesuatu yang baharu atau sekadar mengulangi tanggungjawab asas yang sememangnya wajib dipenuhi.

Pengundi perlu berhati-hati agar tidak terkeliru antara janji tambahan yang luar biasa dengan tugas biasa yang sememangnya perlu dilakukan oleh seorang wakil rakyat.

Namun, di sebalik pendekatan yang lebih praktikal dan sederhana oleh BN, kekurangan janji yang lebih spesifik mungkin dilihat sebagai tidak menarik kepada sebahagian pengundi yang lebih mengharapkan 'hiburan' atau janji-janji besar, seperti yang dilakukan oleh Prabowo dalam kempen presidennya.

Dalam konteks ini, pendekatan BN yang lebih fokus kepada khidmat bakti mungkin tidak cukup untuk menawan hati pengundi yang semakin terbiasa dengan kempen yang lebih sensasi dan penuh dengan janji-janji yang diuar-uarkan dengan cara yang lebih canggih.

Dalam konteks komunikasi politik, persoalan utama yang timbul ialah sama ada pengundi lebih menghargai ketulenan seorang ahli politik atau empati yang ditunjukkan oleh mereka.

Ketulenan merujuk kepada sejauh mana seorang pemimpin itu benar-benar menjadi diri mereka sendiri, tanpa berpura-pura atau menyembunyikan siapa mereka sebenarnya.

Sebaliknya, empati adalah keupayaan seorang pemimpin untuk memahami dan merasakan apa yang dialami oleh pengundi mereka, serta menunjukkan keprihatinan terhadap kesusahan dan cabaran yang dihadapi oleh rakyat.

Satu lagi insiden menarik yang berlaku semasa kempen PRK Nenggiri melibatkan seorang bekas Menteri UMNO yang kini menjadi tokoh penting dalam kempen Pas dan PN.

Beliau dilihat mengenakan pakaian mewah yang berharga ribuan ringgit ketika memberikan bantuan berupa mi segera dan biskut kepada masyarakat Orang Asli.

Gambar tersebut menerima kecaman hebat di media sosial, di mana ramai netizen mengecam beliau sebagai sombong dan tidak sensitif terhadap keadaan sosioekonomi penduduk setempat.

Namun, kritikan tersebut dibalas dengan menyatakan bahawa pakaian itu dibeli dengan wangnya sendiri dan apa sahaja yang ingin dipakainya adalah hak peribadinya, bukan urusan orang lain.

Dalam insiden ini, kita melihat bagaimana ketulenan dan empati boleh berada dalam ketegangan. Sesetengah tokoh memilih untuk tampil dengan pakaian mewah, mungkin sebagai manifestasi ketulenan dirinya yang tidak mahu berpura-pura menjadi orang lain.

Namun, persoalannya ialah, adakah pengundi benar-benar menghargai ketulenan ini, atau adakah mereka lebih mengutamakan pemimpin yang menunjukkan empati melalui penampilan dan tindakan yang lebih sederhana dan sesuai dengan keadaan pengundi?

Bagi ramai pengundi, terutama di kalangan masyarakat yang kurang bernasib baik seperti Orang Asli, empati mungkin lebih penting daripada ketulenan.

Mereka ingin melihat pemimpin yang bukan sahaja tulen tetapi juga memahami keadaan hidup mereka dan menunjukkan keprihatinan yang sesuai.

Apabila seorang pemimpin memilih untuk berpakaian mewah ketika memberikan bantuan kepada golongan yang memerlukan, ia boleh mencipta jarak emosi antara pemimpin dan pengundi. Ini boleh mengurangkan kesan positif yang sepatutnya ada dalam usaha untuk mendekati dan memahami pengundi.

Oleh itu, dalam politik, pemimpin yang berjaya adalah mereka yang mampu mengimbangi ketulenan dengan empati.

Pengundi cenderung untuk menghargai pemimpin yang kelihatan tulen, tetapi pada masa yang sama, mereka mahu melihat pemimpin yang mampu menyesuaikan diri dengan keadaan dan menunjukkan keprihatinan yang nyata terhadap kesusahanyang dialami oleh rakyat.

Ketulenan tanpa empati mungkin tidak mencukupi untuk membina kepercayaan dan sokongan di kalangan pengundi, terutamanya apabila tindakan atau penampilan pemimpin dilihat sebagai tidak sensitif atau tidak sesuai dengan keadaan pengundi.

Situasi ini seharusnya menjadi panggilan kesedaran kepada pengundi, bukan sahaja di Nenggiri tetapi di mana-mana sahaja, supaya berwaspada terhadap penampilan yang mungkin menipu.

Dalam kempen politik, di mana pengurusan imej sering kali mengatasi isi sebenar, pengundi perlu kritis terhadap naratif yang disajikan kepada mereka.

Prabowo menunjukkan bagaimana satu persona yang dibina dengan cermat boleh memenangi hati pengundi, walaupun ia menyembunyikan realiti yang lebih kompleks dan mungkin penuh kontroversi.

Begitu juga di Nenggiri, pengundi harus berhati-hati terhadap calon yang mungkin menggunakan simbol atau penampilan Islamik untuk menonjolkan imej keagamaan atau ketulusan, apabila tindakan dan strategi politik mereka mencerminkan sebaliknya.

Akhirnya, isu ketulenan dalam komunikasi politik adalah penting dan penuh dengan kerumitan.

Walaupun pengundi secara semula jadi tertarik kepada calon yang kelihatan tulen dan boleh dipercayai, adalah penting untuk menyedari bahawa ketulenan boleh dimanipulasi.

Dalam landskap politik moden, di mana teknologi dan media memainkan peranan yang semakin besar, garis antara ketulenan sebenar dan persembahan yang dirancang sering kali kabur.

Adalah menjadi tanggungjawab pengundi untuk melihat melangkaui penampilan luaran dan menilai watak sebenar dan niat mereka yang ingin mewakili mereka.

Ketika pengundi di Nenggiri menuju ke peti undi, mereka harus mempertimbangkan bukan sahaja imej atau afiliasi agama calon, tetapi juga rekod prestasi dan keikhlasan komitmen mereka.

Pengajaran daripada kempen Prabowo jelas: walaupun satu persona yang digilap dan menarik boleh memenangi pilihan raya, ia tidak semestinya mencerminkan sifat sebenar seorang calon.

Pengundi mesti waspada dan bijaksana, memastikan bahawa pilihan mereka berdasarkan integriti sebenar dan bukan hanya pada manipulasi persepsi awam.

Pada akhirnya, masa depan komuniti mereka dan integriti sistem politik mereka bergantung padanya.

---

* Raziz Rashid merupakan bekas Ketua Komunikasi Korporat Jabatan Perdana Menteri, dan kini Perunding Komunikasi Strategik serta Pengerusi Pertubuhan Sukarelawan Siber Selamat (CyberSafe).